De kunstwerken van Toorop

Op dit schilderij zien we een deel van een woonkeuken, waarin de zon door de schuiframen naar binnen valt en sterke schaduwen geeft. De open haard met hangende schouw domineert de ruimte. Voor de haardplaat met tegels erboven hangt een gietijzeren ketel waar een gebukt staande vrouw met groene rok en wit kapje op klompen bezig is.

Op dit schilderij is een binnenschip in een kleine waterweg in de buurt van Amsterdam te zien. Op de achtergrond is aan de linkerzijde de Koninklijke Waskaarsenfabriek weergegeven, die Piet Mondriaan in hetzelfde jaar nog op een apart doek vastlegde.

Deze houtskooltekening, Bos met beek, is direct na de lagere school ontstaan, toen Piet Mondriaan zich ging voorbereiden op het examen voor de lagere onderwijsakte handtekenen. De tekening is mogelijk ontstaan ter voorbereiding op dat examen, welke hij in december 1889 op 17-jarige leeftijd haalde. Zijn vader had hem ervan overtuigd de onderwijsakte handtekenen te behalen; hij zag zijn zoon liever in het onderwijs gaan en ontmoedigde hem zijn leven volledig aan de kunst te wijden.

Hoe mooi deze tekening ook is, modeltekenen was niet Piets sterke punt. Hij heeft zich meerdere malen ingeschreven als kandidaat voor de ‘Prix de Rome’, een prestigieuze prijs voor kunstenaars waar een studiereis naar Rome te winnen was. Piet zakt echter iedere keer voor het toelatingsexamen, omdat zijn weergave van het menselijk lichaam niet goed genoeg zou zijn voor de jury. Toch was Piet tegen die tijd al breed geschoold op het gebied van beeldende kunst.

Dit damesportret is een ets, een van de weinigen die Mondriaan ooit heeft gemaakt. In zijn laatste jaar aan de Academie voor Beeldende Kunsten heeft Mondriaan waarschijnlijk een poging gedaan om te leren etsen, om met prenten en reproducties een andere markt aan te spreken en wat meer geld te verdienen. Uiteindelijk heeft hij echter maar nauwelijks etsen gemaakt.

De afbeelding die Mondriaan hier tekende is te herkennen van een schilderij van één van zijn Franse collega’s. Aan een aantal details kunnen we echter aflezen dat Mondriaan dit schilderij nooit in het echt heeft gezien.

Meer dan een eeuw later laat een fotograaf zich inspireren door dit halfronde schilderij van de hand van vader en zoon Mondriaan. De religieuze toon van het schilderij wordt verklaard door Mondriaans nationaal-christelijke achtergrond.

Vanuit de Villa tekende hij één van zijn meest geliefde onderwerpen: de Winterswijkse Jacobskerk. Tussen de takken van een appelboom door zien we de hoge kerk ver boven het dorp uit torenen.

Op dit schilderij zijn twee vrouwen en een kind te zien. Beide vrouwen hebben echter hun eigen doek. Het schilderij is namelijk ooit doormidden gedeeld, maar niet door Piet Mondriaan zelf.

In een klassiek landschap en voor een hekje van takken staat een jongetje met een guitige blik. Het schilderij is ooit door Mondriaan geschilderd voor de familie van Jantje, maar is pas recentelijk ontdekt.

De titel van dit schilderij is Bos, maar toch zijn het niet alleen de bomen die Piet Mondriaan af wilde beelden.

Dit schilderij lijkt in eerste instantie niet van Piet Mondriaan. De dik aangezette penseelstreken en het zonnige landschap doen wellicht meer denken aan Van Gogh.