Villa Mondriaan kiest voor nieuwe tentoonstellingen
Hoewel we ten tijde van het schrijven van dit artikel nog volledig in een lockdown zitten en het afgelopen jaar musea massaal noodgedwongen de deuren moesten sluiten, neemt dat niet weg dat er volop plannen zijn voor de toekomst. Net als bij Villa Mondriaan, waar het achter de schermen een drukte van belang is. De reden; de ombouw van de nieuwe tentoonstellingen zit er aan te komen. En dat in coronatijd! Toch weerhoudt dat directeur Charlotte Rixten en haar medewerkers er niet van nieuwe werken naar het museum te halen. Hoe dat zit? Je leest het hier.
“Normaal gesproken bouwen we ieder half jaar nieuwe tentoonstellingen op, naast het vroege werk van Piet Mondriaan en zijn leermeesters. In maart vorig jaar hadden we net de ombouw gehad, toen we – vanwege corona ̶ een week daarna onze deuren moesten sluiten. In de zomer zijn we – met de nodige maatregelen – even open geweest. In september zou eigenlijk de ombouw van drie nieuwe tentoonstellingen volgen, maar door corona hebben we besloten die van maart te verlengen. Maar nu is het echt tijd voor weer wat nieuwe werken in het museum. We hebben hier al zo lang op gewacht! Ik heb dan ook geen moment getwijfeld om de ombouw in maart niet te doen. Dit geeft nieuwe energie”, vertelt Charlotte enthousiast.
Maatschappelijk belang
“Dat wat wij tonen is wie wij zijn. Een kledingwinkel laat ook niet continu dezelfde collectie hangen. Dat is bij een museum net zo. Maatschappelijk gezien wil je juist nieuwe werken tonen. Daarnaast hebben we het geluk dat de wisselende tentoonstellingen zes maanden te zien zijn. Hopelijk kunnen tot september bezoekers alsnog genieten van deze tentoonstelling.”
Mondriaan is de basis
Dat zou prachtig zijn, want bij het samenstellen van een nieuwe tentoonstelling komt meer kijken dan je misschien zou denken. “Mondriaan is bij alles wat we doen de basis. We plaatsen werken en een tentoonstelling altijd in context met Mondriaan. We kijken naar zijn tijdgenoten en vernieuwers van vandaag. Door veel onderzoek en inspiratie op te doen komen we er achter dat er veel werk te relateren is aan het werk van Mondriaan, zonder dat je het direct ziet. Wie biedt er antwoord op de stellingen die Mondriaan naar voren zet? Dat kan in het verlengde van zijn werk liggen, door naar de relatie tussen kunst en werkelijkheid te kijken, maar ook door er op een andere manier mee bezig te zijn. Belangrijk is dat kunstenaars het vanuit hetzelfde punt benaderen als Mondriaan zou doen. Het proces van een nieuwe tentoonstelling duurt gemiddeld een jaar, waarbij we met een planning van drie jaar werken. Daarbij proberen we ook ruimte te houden voor jong talent. Zo houden we voor het design-podium altijd wat gaten vrij in de planning om jonge en veelbelovende kunstenaars een podium te bieden.”
Tijdgenoot Toorop
Dat betekent dus dat Charlotte en haar team voor de aankomende tentoonstelling al veel werk hebben verricht. Vol trots vertelt ze over de tentoonstelling die eraan zit te komen: “Jan Toorop is een tijdgenoot van Mondriaan en – wat veel mensen niet weten – enigszins een plaatsgenoot. Hij heeft namelijk een jaar in Winterswijk gewoond. Later woonden ze beiden in de kunstenaarskolonie in Domburg, waar ze elkaar ongetwijfeld gesproken hebben over Winterswijk. Beiden hebben een klassieke opleiding gehad en werkten eerst voornamelijk in de dan overheersende traditie van de Haagse School, met realistische landschappen zwaar aangezet in donkere bruintinten. Opvallend is dat zij beiden hier al voor een andere invalshoek kiezen: Mondriaan is gefocust op compositie en maakt al vroeg daar hele originele keuzes in. Waar Mondriaan het onderwerp als excuus voor de compositie gebruikt, is dat juist voor Toorop het uitgangspunt. In zijn werken over het boerenleven toont hij juist zijn sociaal engagement”, weet Charlotte.
Markante ontwerpen
Tegelijkertijd is er werk van één van de bekendste, nog levende, Gelderse kunstenaars Klaas Gubbels te bewonderen. “Met zijn markante, iconische ontwerpen van koffiepotten, tafels en stoelen die hij in redelijk simpele lijnvoeringen neerzet, is hij een heel interessante vernieuwer van vandaag. Een kunstenaar met een eigen visie op kunst en de relatie tussen het kunstwerk en zijn onderwerp. Zijn werk is een interessante verlenging van het latere werk van Mondriaan. Het lijkt heel simpel, maar het vergt juist heel veel kijken om die verhoudingen simpel te houden. Daar is veel tijd en aandacht aan besteed.”
Identiteitsprincipe
Met Ferengi heeft Charlotte ook een unieke tentoonstelling naar Winterswijk weten te halen. Alle kostuums die te zien zijn, zijn specifiek voor de tentoonstelling ontwikkeld. “Design levert vanuit kunst vaak een heel andere invalshoek op. Daarbij is het heel leuk om op een heel andere manier met dezelfde vragen bezig te zijn. Ferengi gaat over identiteit. De kostuums dragen dit perfect uit, want met een nieuw kostuum trek je letterlijk een nieuwe identiteit aan. Ook daarin vinden we een mooie link met Mondriaan. Hij was veel bezig met perceptie en hoe wij de dingen en de wereld om ons heen waarnemen. Met Ferengi houden we het klein en op persoonsniveau. Wat maakt jou tot wie je bent? En hoeveel laat je van jezelf zien? Zo wordt er automatisch een beeld gevormd.”
Verbinding met Mondriaan
“Zo zie je maar weer, wanneer we bezig zijn met de plannen voor nieuwe tentoonstellingen hoeft de verbinding met Mondriaan er niet dik bovenop te liggen”, besluit Charlotte haar verhaal. Maar dat er ook dit keer weer goed is nagedacht over de nieuwe tentoonstellingen, dat is wel duidelijk. Net als dat we heel goed begrijpen waarom Charlotte niet kan wachten totdat de nieuwe werken te zien zijn.
Ben jij ook benieuwd naar de nieuwe tentoonstellingen? Laat je inspireren op onze website!
– Tamara Buunk, 01/03/21
