Mondriaan en de Jacobskerk in Winterswijk
Achtergronden bij kunst en kerk
Piet Mondriaan woonde van 1880 tot 1892 in Winterswijk, aan de Zonnebrink nr. 4. In deze periode zette hij zijn eerste stappen op het kunstenaarspad. Hij tekende en schilderde veel onderwerpen in de omgeving van Winterswijk, zo beeldde hij ook vele malen de Jacobskerk af. Een goed voorbeeld hiervan is zijn gouache Gezicht op de Dorpskerk (ca. 1898), momenteel te zien in Museum Villa Mondriaan, het voormalig woonhuis van de familie Mondriaan, en de plek waar Piet Mondriaan de kerk vastlegde. Dit werk is het uitgangspunt voor het onderzoek van Lida Ruitinga. Van oorsprong is zij historisch-geograaf. Ze was werkzaam in de Universiteitsbibliotheek van de Vrije Universiteit in Amsterdam als conservator van de collectie Kaarten & Atlassen. Hiernaast is ze geïnteresseerd in cultureel erfgoed, kunst, religie en filosofie. Bovendien heeft haar vader in Winterswijk gewoond en een boekje geschreven over de Gereformeerde Kerk van Winterswijk, waardoor ze extra belangstelling heeft voor dit onderwerp.
We zien op de gouache een gezicht op Winterswijk met een kerk. Haar interesse in dit werk werd gewekt tijdens een kunstgeschiedeniscollege. Haar docent vertelde dat op dit schilderij de gereformeerde Jacobskerk staat afgebeeld. Dit kan volgens haar niet kloppen, want op het moment dat Mondriaan de kerk schilderde was er geen gereformeerde Jacobskerk in Winterswijk; wel een hervormde kerk met die naam.
Bij Lida riep het de volgende vraag op: Om welke kerk op welke plek gaat het in dit werk? Voor mensen die met de lokale situatie bekend zijn, is het duidelijk om welke kerk van welke denominatie het gaat, maar de literatuur is hierover niet eenduidig. Hoe dat komt onderzoekt zij aan de hand van verschillende bronnen. Een ander punt van onduidelijkheid is de relatie van vader Mondriaan tot de kerk in Winterswijk. Daar gaat dit artikel op in aan de hand van de kerkelijke geschiedenis van de protestantse kerk in Winterswijk. Ter afsluiting wordt iets verteld over de kerkelijke betrokkenheid van Mondriaan Jr. in de periode dat hij de Jacobskerk geschilderd heeft. Ook is er een overzichtje van alle afbeeldingen die Mondriaan van de Jacobskerk gemaakt heeft te zien.
Artikel Mondriaan en de Jacobskerk in Winterswijk
In dit artikel lees je meer over de geschiedenis van religie in Winterswijk, de plek waar Piet Mondriaan een groot deel van zijn jeugd doorbracht en de plek waar zijn vroege werken te zien zijn.
